República del Ecuador/Ekwador

Notecreo · Wysłany: 24.11.2008, Pon, 16:06 Temat postu: República del Ecuador/Ekwador

Ekwador (Republika Ekwadoru; hiszp. Ecuador, República del Ecuador) – państwo w Ameryce Południowej położone nad Oceanem Spokojnym, jedno z czterech powstałych w wyniku rozpadu Wielkiej Kolumbii w 1830 r. Sąsiaduje od północy z Kolumbią a od południa z Peru. W skład Ekwadoru wchodzą także położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Galapagos. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa oznaczającego równik.
Dewiza: (hiszp.) Dios, patria y libertad
(Bóg, ojczyzna i wolność)
Hymn: Salve, Oh Patria
(Bądź pozdrowiona, o Ojczyzno!)

Język urzędowy hiszpański
Stolica Quito
Ustrój polityczny republika
Głowa państwa prezydent Rafael Correa
Szef rządu prezydent Rafael Correa
Jednostka monetarna dolar amerykański[2] (USD)
Niepodległość od Hiszpanii
24 maja 1822
Religia dominująca rzymski katolicyzm

Sytuacja międzynarodowa

Ekwador jest członkiem ONZ od 1945 r. Jest także członkiem wielu regionalnych organizacji jak ALADI, CAN czy SELA.

Położenie

Państwo położone w północno-zachodniej Ameryce Południowej nad Oceanem Spokojnym. Graniczy z Kolumbią od północy i z Peru od południa. Do Ekwadoru należą również Wyspy Galapagos położone na Oceanie Spokojnym ok. 1000 km na zachód od części kontynentalnej.
współrzędne geograficzne:
długość geog. 77 30 E
szerokość geog. 2 0 N
powierzchnia całkowita: 283 560 km² (wraz z wyspami Galapagos)
ląd: 276 840 km²
wody śródlądowe: 6720 km²
długość wybrzeża: 2237 km
całkowita długość granic: 2010 km
z Kolumbią: 590 km
z Peru: 1420 km

Warunki naturalne

Obszar Ekwadoru rozciąga się od nizin na wybrzeżach Oceanu Spokojnego w zachodniej części kraju, poprzez łańcuchy górskie Andów, po zachodnie krańce Niziny Amazonki na wschodzie. Linia brzegowa jest słabo rozwinięta, naprzeciw jedynej dużej zatoki Guayaquil leży wyspa Puná o powierzchni ok. 900 km².

W Ekwadorze można wyróżnić 2 prowincje fizycznogeograficzne i 5 podprowincji:
Archipelag Galapagos (81.6 numer według oznaczenia regionów różnej rangi taksonomicznej) – archipelag wysp położony ok. 1000 kilometrów na zachód od części kontynentalnej państwa.
Andy Ekwadorskie (81.4) – część centralna kraju (Sierra) – pokryta górskimi pasmami Andów Ekwadorskich (dwa główne łańcuchy – Kordyliera Zachodnia i Kordyliera Środkowa – rozdzielone Wielką Centralną Doliną), z kulminacją na Chimborazo (6267 m n.p.m.), jest obszarem aktywnym sejsmicznie. Występują liczne wygasłe i czynne wulkany jak Cotopaxi (5896 m n.p.m.) czy Sangay (5230 m n.p.m.). Położony w centralnej części kraju wulkan Cotopaxi jest najaktywniejszym wulkanem na świecie.
Kordyliera Centralna Andów Ekwadorskich (81.44);
Kordyliera Nadbrzeżna Andów Ekwadorskich (81.41);
Obniżenie Guayas-Esmeraldas (81.42);
Kordyliera Zachodnia Andów Ekwadorskich (81.43).
Kordyliera Wschodnia Andów Ekwadorskich (81.45) – część wschodnia kraju (Oriente) – zajmuje obszary wyżynne, łagodnie przechodzące w Nizinę Amazonki.

Klimat

Klimat równikowy, w Andach górski z piętrami klimatycznymi, w południowej części wybrzeża suchy, pozostający pod wpływem zimnego Prądu Peruwiańskiego. Średnia roczna suma opadów od 200 mm w południowej części wybrzeża i 400 mm w śródgórskich kotlinach oraz w południowej części Andów, do 3000 mm w północnej części wybrzeża, na wschodnich stokach Kordyliery Środkowej i we wschodnim Ekwadorze. Średnie temperatury utrzymują się mniej więcej na jednakowym poziomie przez cały rok: w stolicy kraju Quito wynoszą ok. 15°C (od 7°C do 23°C), w największym mieście kraju Guayaquil ok. 26°C (od 24°C do 27°C)

Fauna i flora

Naturalną szatę roślinną stanowią lasy, pokrywają ponad 50% powierzchni Ekwadoru. We wschodnim Ekwadorze w dorzeczu Amazonki wilgotne lasy równikowe (mahoniowiec, palisander, balsa, kauczukowiec), w Andach wiecznie zielone lasy liściaste, na wybrzeżu lasy suche. Śródgórskie płaskowyże porasta trawiasto-krzewiasta formacja zwana parámo wraz z innymi formacjami trawiastymi.

Historia

Pierwsze ślady osadnictwa na ziemiach należących do Ekwadoru pochodzą z ok. 8000 p.n.e. Tereny te, zamieszkane przez liczne rolnicze plemiona indiańskie, król Tupa Inca Yupanqui włączył w granice państwa Inków w drugiej połowie XV w.

Hiszpańska kolonizacja

Obszar Ekwadoru został odkryty i od 1526 r. penetrowany przez Hiszpanów (wyprawy Francisco Pizarra i Diego de Almagra). Ostatecznie konkwistadorzy dowodzeni przez podwładnego Pizarra Sebastiána de Belalcázara, opanowali te tereny w latach 1531-1535 i założyli miasta Quito oraz Guayaquil. W 1536 r. Ekwador włączono do Wicekrólestwa Peru. W 1563 utworzono audiencje Quito, ważną gospodarczo bo bogatą w srebro i złoto, miasto Quito było także jej centrum kulturalno-naukowym. We wschodniej części audiencji istniało w latach 1638-1773, posiadające sporą autonomię państwo Maynas, administrowane przez jezuickich misjonarzy. Następnie, w 1739 tereny te włączono do Wicekrólestwa Nowa Granada.

Droga ku niepodległości

W XVII i XVIII w. niewolniczy przymus pracy na roli i w kopalniach powodował liczne powstania Indian. Od drugiej połowy XVIII w. pojawiły się dążenia niepodległościowe wśród Kreoli, i w związku z tym próby uniezależnienia Quito od władzy hiszpańskiej. W początkach XIX w. rozpoczęła się walka miejscowej ludności z kolonizatorami hiszpańskimi. W 1809 r. wybuchło powstanie, utworzono juntę rządzącą i proklamowano niepodległość, której nie udało się jednak utrzymać na skutek stłumienia rewolty. Kolejne powstanie z 1812 r. również zostało stłumione. Od 1819 wybuchają dalsze walki pod dowództwem gen. Antonio José de Sucre. Dzięki decydującemu zwycięstwu gen. de Sucre pod Pichincha (24 V 1822) umożliwia wojskom Simona Bolivara wyzwolenie miasta Quito (16 VI 1822). Działania wojskowe zostają zakończone w 1822 r. ostatecznym zwycięstwem. W następnych latach Ekwador wstępuje, jako prowincja Quito, do stworzonej przez Simona Bolivara federacyjnej republiki Wielkiej Kolumbii (powstałej w 1819). W 1824 prowincja przyjmuje dzisiejszą nazwę Ekwador. Po rozpadzie Wielkiej Kolumbii w maju 1830, Ekwador ogłasza się niezależnym państwem. Pierwszym prezydentem zostaje gen. Juan José Flores.

Niepodległość

Przez cały okres niepodległego bytu, wewnętrzna sytuacja polityczna kraju była bardzo skomplikowana i pełna napięć. Władzę sprawowano w sposób niezgodny z zasadami demokracji, zmiany kolejnych ekip rządzących dokonywały się często na drodze przewrotów wojskowych i zamachów stanu. Mimo niepewnej sytuacjo politycznej w niepodległym Ekwadorze udało się przeprowadzić szereg postępowych reform społecznych i gospodarczych. Starano się rozwijać infrastrukturę komunikacyjną kraju, budując wiele kilometrów linii kolejowych i dróg.

XIX-wieczną historię Ekwadoru zdominowała rywalizacja dwóch regionów gospodarczo-polityczno-kulturalnych: Sierry z ośrodkiem w Quito i Costy z ośrodkiem w Guayaquil. Nowo odkryte tereny Amazonii, nie znane i nie zagospodarowane, pozostawały poza kontrolą państwa i stanowiły obszar sporny między Ekwadorem, Peru i Kolumbią. Rządy konserwatystów z Sierry – reprezentujących wielkich właścicieli ziemskich i armię, eksponujących rolę Kościoła katolickiego (należeli do nich prezydenci Juan Jose Flores i G. García Moreno), przeplatały się z rządami liberałów z Costy – przedstawicieli burżuazji handlowo-przemysłowej. Walkom o władzę towarzyszyły konflikty zbrojne z Peru i Kolumbią.

Od 1852 r. rządy objęli liberałowie, nastąpiło zniesienie niewolnictwa i wygnanie jezuitów, wprowadzono bezpłatne szkolnictwo. W 1861 do władzy doszli konserwatyści, w 1869 r. ustanowili konstytucje przyznającą prawa polityczne wyłącznie katolikom. Zaostrzająca się rywalizacja między konserwatystami a liberałami doprowadziła do wojny domowej, trwającej w latach 1895-1896. Po zwycięstwie liberałów, przejęli oni władzę w Ekwadorze i sprawowali ją prawie nieprzerwanie do 1944. Dominującą wtedy rolę w gospodarce i polityce zaczęła odgrywać Costa, zwłaszcza prowincja Guayaquil.

Po otwarciu Kanału Panamskiego intensywnie zaczął rozwijać się handel zagraniczny, Ekwador stał się jednym z największych na świecie eksporterów kakao.

W latach 20. XX w. zaczęły do Ekwadoru napływać obce kapitały (zwłaszcza brytyjski i amerykański) inwestowane w przemysł naftowy. Rosło uzależnienie Ekwadoru od USA. Lata 30. to okres kryzysu gospodarczego (znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej m.in. pod wpływem wielkiego kryzysu światowego) oraz destabilizacji politycznej wywołanej licznymi zamachami stanu, w latach 1931-1940 władzę sprawowało aż 18 prezydentów i żaden z nich nie dotrwał do końca kadencji. W 1941 wybuchła wojna z Peru o Amazonię, gdzie odkryto bogate zasoby ropy naftowej. Wojnę zakończyło porozumienie zawarte 1942 w Rio de Janeiro pod presją państw obu Ameryk (gwarantowane przez Argentynę, Brazylię, Chile i USA), niekorzystne dla Ekwadoru, który utracił ok. 40% swojego terytorium. W połowie II wojny światowej Ekwador opowiedział się po stronie aliantów i w 1942 r. wypowiedział wojnę Niemcom oraz Włochom. Dzięki temu otrzymał znaczną pomoc gospodarczą od USA, które zbudowały na ważnych pod względem strategicznym wyspach Galápagos bazę wojskową, dla ochrony Kanału Panamskiego.

Czasy powojenne
W okresie powojennym armia przejęła inicjatywę w życiu politycznym państwa i podjęła próby jego unowocześnienia. W 1944 r., w wyniku powstania wojskowych, władzę przejął José María Velasco Ibarra, który przez ok. 30 lat wywierał wpływ na życie Ekwadoru, był prezydentem w latach 1944-1947, 1952-1956, 1960-1961 i 1968-1972. Jego plany reform, zmierzających do modernizacji zacofanego gospodarczo, rolniczego Ekwadoru, nie zostały zrealizowane. Prowadził niezależną politykę zagraniczną w stosunkach z USA i kwestionował, lecz bez rezultatu, układ graniczny z Peru zawarty po wojnie w 1942. Wojskowi sprawujący (z przerwami) władzę w latach 1961-1979 deklarowali potrzebę reform strukturalnych, polityki rozwojowej i wzmocnienia kontroli państwa nad gospodarką. Próbowali także nacjonalizować niektóre jej dziedziny. W 1964 zadekretowali ograniczoną reformę agrarną, którą realizowano jeszcze w połowie lat 70. lecz nie wywarła ona większego wpływu na zmianę struktury rolniczej kraju. Od lat 70. ważnym elementem gospodarki Ekwadoru stała się ropa naftowa, której bogate złoża odkryto w 1967. W 1974 znacjonalizowano część mienia amerykańskiego koncernu Texaco-Gulf i zmniejszono tereny koncesyjne, w 1973 r., po odkryciu dalszych bogatych złóż ropy, Ekwador przystąpił do OPEC. Eksport ropy poprawił sytuację gospodarczą Ekwadoru, dochody z niego nie służyły jednak tworzeniu trwałych podstaw do rozwoju kraju. Na początku lat 80., po spadku cen ropy naftowej na rynkach światowych, sytuacja gospodarcza Ekwadoru ponownie się pogorszyła, jednocześnie odżyły konflikty graniczne z Peru i Kolumbią. Po powrocie w 1979 r. do rządów cywilnych, kolejne rządzące koalicje (1981-1988 i od 1992 centroprawicowe, 1988-1992 centrolewicowa) próbowały realizować całkowicie odmienne rozwiązania gospodarcze – neoliberalne i socjaldemokratyczne, co nie przyniosło pozytywnych i trwałych zmian w sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. Przybyły też nowe problemy: wzrost roszczeń (m.in. społeczno-politycznych) ludności tubylczej (indiańsko-metyskiej), stanowiącej większość mieszkańców Ekwadoru, m.in. żądania zwrotu ziemi nadanej reformami z 1964 i 1973 i odebranej w 1994 (marsze na stolicę, blokady dróg itd.). Według raportów USA Ekwador ma coraz bardziej rosnący udział w nielegalnym tranzycie narkotyków.

W 1993 nowo wybrany prezydent Sixto Durán Ballén podjął decyzję o wystąpieniu Ekwadoru z OPEC. Krok ten był konsekwencją polityki sanacji, dotyczącej gospodarki prowadzonej przez nową ekipę rządzącą. Decyzję o wystąpieniu podjęto w związku z nieprzyznaniem żądanych, wyższych limitów na wydobycie ropy. Wprowadzone posunięcia oszczędnościowe, podwyżki cen, dewaluacja krajowej waluty spotkały się z protestami związków zawodowych i ludności. W 1998 prezydentem zostaje chrześcijański-demokrata Jamil Mahuad, doprowadza do nowelizacji konstytucji, poprzedzonej referendum, w kwestii możliwości reelekcji głowy państwa i prawa dwukrotnego wyboru deputowanych do parlamentu. W 1999 na skutek dużego spadku cen ropy na rynkach światowych kraj popada w duży kryzys ekonomiczny, inflacja osiąga poziom 60%, fala strajków i demonstracji (okupacja parlamentu przez 10 tys. Indian) zmusza prezydenta do ogłoszenia stanu wyjątkowego. Jednak już na początku 2000 nasilają się nowe demonstracje, wspomagane częściowo przez wojsko (nieudany wojskowy zamach stanu płk. Lucio Gutierreza), prowadzą do obalenia prezydenta Jamila Mahuada (21 I 2000). Zostaje on zastąpiony przez ówczesnego wiceprezydenta Gustavo Noboa Berejano. 10 września 2000 zastąpiono narodową walutę sucre – dolarem amerykańskim, z czego wynikła drastyczna podwyżka cen która ostatecznie pogłębiła napięcie i trudną sytuację w kraju. Prezydent Gustavo Noboa Berejano wprowadza stan wyjątkowy w całym kraju. W 2002 r. mają miejsce kolejne wybory prezydenckie, zwycięża Lucio Gutierrez, który stał na czele puczu z 2000. Sytuacja polityczna i gospodarcza bardzo trudna, mimo że Ekwador jest drugim w Ameryce Południowej eksporterem ropy naftowej i pierwszym bananów, a wzrost gospodarczy wyniósł 6% w 2004 r., to 80% mieszkańców żyje w biedzie wskutek nieudolnych rządów i korupcji, inflacja jest nadal wysoka i wynosi ok. 25%. W ślad za tym rośnie zamęt polityczny. Już w IV 2005, w wyniku demonstracji ulicznych parlament odsuwa od władzy prezydenta (prezydent otrzymuje azyl polityczny w Brazylii). Urząd prezydencki obejmuje dotychczasowy wiceprezydent Alfredo Palacio. W marcu tego roku mają miejsce protesty ludności indiańskiej wobec planowanej umowy o wolnym handlu z USA.

Statystyki demograficzne (2006)

Ekwador liczy 13,4 mln mieszkańców (2005).
Średnia gęstość zaludnienia wynosi 49 osób/km².
W miastach zamieszkuje około 62% ludności.
7% ludności to analfabeci.
Przeciętna długość życia mężczyzn to 73 lata, kobiet – 79 lat.

Struktura etniczna

Większość ludności Ekwadoru mieszana, pochodzenia indiańsko-europejskiego.

Według danych CIA:
Metysi (potomkowie mieszanych małżeństw białych i Indian): 65%
Indianie południowoamerykańscy (głównie Keczua): 25%
Potomkowie białych kolonizatorów (głównie Hiszpanów): 7%
Murzyni (potomkowie afrykańskich niewolników): 3%

Według innych danych, największą grupę etniczną tworzą Indianie Keczua: 50%, drugie miejsce pod względem liczebności zajmują Metysi: 40% oraz biali: 9% (głównie Hiszpanie). Kreole, Murzyni i Mulaci stanowią około 1% populacji.

Religia

Ponad 90% społeczeństwa wyznaje różne odłamy chrześcijaństwa (na obszarach wiejskich nierzadko w postaci synkretycznej z religiami tubylczymi). Ok. 68% ludności to katolicy (ich liczba w ostatnich latach powoli zmniejsza się); resztę stanowią protestanci, mormoni oraz niewielkie (co najwyżej kilkutysięczne) grupy bahaistów, muzułmanów, wyznawców judaizmu i różnych religii pierwotnych.

Języki

Językiem urzędowym jest hiszpański, w użyciu wśród miejscowej populacji Indian jest także język keczua, chibcha i inne.

Analfabetyzm, dane szacunkowe na rok 2003:
ogólnie: 7,5%
mężczyźni: 6%
kobiety: 9%

Kultura

Święta
Święta religijne i świeckie
data nazwa polska nazwa hiszpańska
1 stycznia Nowy Rok Año nuevo
marzec Wielkanoc
(Wielki Czwartek i Wielki Piątek) Jueves Santo y Viernes Santo
1 maja Święto pracy Día del Trabajo
24 maja Bitwa pod Pichinchą Batalla de Pichincha
24 lipca Narodziny Szymona Boliwara Natalicio de Simón Bolivar
25 lipca Założenie Guayaquil Fundación de Guayaquil
10 sierpnia Dzień Niepodległości
(rocznica powstania w 1809) Día de la Independencia
15 sierpnia Wniebowzięcie Matki Boskiej Día de la Asunción
9 października Niepodległość miasta Guayaquil Independencia de Guayaquil
12 października Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
w 1492 r. Día de la raza
1 listopada Dzień Wszystkich Świętych Día de Todos Los Santos
2 listopada Dzień Wszystkich Zmarłych Día de los Difuntos
3 listopada Niepodległość miasta Cuenca Independencia de Cuenca
6 grudnia Założenie Quito Fundación de Quito
25 grudnia Boże Narodzenie Navidad

Nauka

W Ekwadorze działa Ekwadorska Akademia Literatury, założona w 1875, powiązana z Hiszpańską Akademią Królewską w Madrycie. Istnieje 10 uniwersytetów z których najstarszy i największy Centralny Uniwersytet Ekwadoru w Quito został założony w 1769. Poza tym Politechnika Narodowa w Quito, założona w 1869.

zrodlo-wikipedia

Notecreo · Wysłany: 24.11.2008, Pon, 16:08 Temat postu:

wulkan Cotopaxi

Park Narodowy Cajas

casaa · Wysłany: 29.12.2008, Pon, 18:36 Temat postu:

nie chciałabym mieszkać w Ekwadorze, chociaż widoki piękne.

Hermosa · Wysłany: 25.04.2010, Nie, 02:29 Temat postu:

Viva:

Artykuł o Wyspach Galapagos...

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 09.05.2010, Nie, 03:29 Temat postu:

Świat Wiedzy:

[link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 19.06.2010, Sob, 03:34 Temat postu:

Podróże Marzeń. Cuda Świata:

Znowu o Galapagos...

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 23.06.2010, Śro, 02:54 Temat postu:

Atlas. Świat w Zasięgu Ręki:

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 04.07.2010, Nie, 02:36 Temat postu:

Wielki Atlas Świata:

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 16.06.2011, Czw, 00:29 Temat postu:

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]