Principado de Andorra/Andora

Hermosa · Wysłany: 25.06.2010, Pią, 01:30 Temat postu: Principado de Andorra/Andora

Andora, Księstwo Andory (katal. Principat d'Andorra [prinsi'pat dən'dorə], hiszp. Principado de Andorra, franc. Principauté d'Andorre), nazwa historyczna (tradycyjna): Doliny Andory (katal. Les Valls d'Andorra) - małe państwo w południowo-zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach granicząc od północy z Francją, a od południa z Hiszpanią.

Język urzędowy: kataloński
Stolica: Andora (Andorra la Vella)
Ustrój polityczny: monarchia konstytucyjna
Głowa państwa:
współksiążę francuski: Nicolas Sarkozy
współksiążę episkopalny: Joan Enric Vives Sicília
Szef rządu: premier Jaume Bartumeu
Powierzchnia: 178. na świecie
• całkowita: 468 km²
• wody śródlądowe ~0%
Liczba ludności (2007): 201. na świecie
• całkowita: 83 137▲
• gęstość zaludnienia: 178 osób/km²
PKB (2006):
• całkowite: 2,8 mld USD▲
• na osobę: 38 800 USD▲
Jednostka monetarna: 1 euro = 100 centów (EUR, €)
Religia dominująca: katolicyzm
Strefa czasowa:
UTC +1 – zima
UTC +2 – lato
Kod ISO: 3166AD
Domena internetowa: .ad
Kod samochodowy: AND
Kod telefoniczny: +376

Etymologia nazwy

Nazwa Andora wywodzi się prawdopodobnie z nawarryjskiego słowa anduriall oznaczającego kraj pokryty zaroślami; wg innych teorii jest pochodzenia baskijskiego.

Legendarne pochodzenie nazwy kraju wiązane jest z wymienianym w Starym Testamencie miastem Endor,a jej upowszechnienie przypisuje się bądź Saracenom , którzy schronili się w tutejszych górach uciekając ku północy , bądź Ludwikowi Pobożnemu synowi Karola Wielkiego. Miał on ujrzeć w krajobrazie dolin Andory podobieństwo do doliny leżącej między górą Hermon a górą Tabor w Palestynie i nazwał nowo ujrzane terytorium Endor.

Inna wersja wyprowadza nazwę panstwa od hiszpańskiego "ando" (wysoki) i "oro" (złoto,żelazo). Nazwa może pochodzić od celtyckich wyrazów "an" (wiatr) i "dor" (brama), co oznacza "brama wiatrów". Trzecia etymologia nawiązuje do wyrazu "andar", po hiszpańsku chodzić, wędrować, przemieszczać się.

Ustrój polityczny

Zgodnie z konstytucją z 1993 r. Andora jest określona jako niezależne, demokr., parlamentarne współksięstwo. Głową państwa są 2 współksiążęta: biskup z hiszp. miasta Seo de Urgel oraz prezydent Francji. Pełnią funkcje reprezentacyjne i mają prawo weta wobec międzynarodowych traktatów. Władza ustawodawcza należy do 28-osobowego parlamentu, Rady Generalnej; 14 posłów wybieranych jest z listy krajowej, a 14 z siedmiu 2-mandatowych okręgów wyborczych. Władzę wykonawczą sprawuje powoływany przez parlament premier stojący na czele rządu. Do 1992 obowiązywał zakaz działalności partii politycznej.

Demografia

Fot. Andora: Pas de la Casa na granicy z Francją

Jeszcze w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Andora liczyła zaledwie 22 tysiące mieszkańców, niemal w całości Andorczyków. Gwałtowne przemiany gospodarcze i rozwój turystyki spowodował znaczny napływ imigrantów, którzy w 2002 roku stanowili aż 62% mieszkańców, z czego 26 tys. Hiszpanów, ponad 7 tys. Portugalczyków, 4,3 tys. Francuzów. Rdzenni Andorczycy są mniejszością we własnym kraju. Językiem urzędowym jest kataloński, choć mówi się także po hiszpańsku i francusku. Średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 150 osób na km², ale zasadnicza część ludności skupia się w dolinie rzeki Envaliry, gdzie leży stolica. Większość ludności jest wyznania rzymskokatolickiego. Głównym zajęciem mieszkańców jest obsługa ruchu turystycznego, handel i praca w szybko rozwijającej się bankowości. Tradycyjne zajęcia jak rękodzielnictwo, czy rolnictwo mają bardzo małe znaczenie.

Geografia

Fot. Okolice granicy francuskiej

Andora to kraj leżący w Pirenejach i całkowicie pokryty górami. Ma powierzchnię 462 km². Średnia wysokość terenu to 1996 m n.p.m. Na licznych zboczach często występują wysokogórskie łąki i lasy. Najwyższy punkt w państwie to szczyt góry Pic Alt de la Coma Pedrosa (2946 m n.p.m.), a najniższy - Riu Runer - znajduje się w pobliżu granicy z Hiszpanią i znajduje się na wysokości 840 m n.p.m. Andora graniczy z Francją na północy, północnym wschodzie i północnym zachodzie i z Hiszpanią na południu, południowym wschodzie i zachodzie. Najdłuższą rzeką jest Valira, będąca dopływem hiszpańskiej rzeki Segre.

Andora dzieli się na 7 parafii (kat. parròquia). Najważniejsze miasta tego kraju to:
• Andorra la Vella - 20 tys. mieszk.
• Les Escaldes - 15 tys. mieszk.
• Encamp - 11 tys. mieszk.
• Sant Julià de Lòria - 7 tys. mieszk.
• La Massana - 7 tys. mieszk.
• Canillo - 3 tys. mieszk.
• Ordino - 2 tys. mieszk.

W Andorze panuje klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski.

Do zasobów naturalnych kraju zalicza się żelazo, miedź, ołów, drewno.

Historia

W zamian za waleczność mieszkańców podczas walk z Maurami, Karol Wielki nadał Andorze prawa miejskie. Następnie stała się ona lennem hrabiów Urgel, aby ostatecznie w 1133 przejść pod władanie biskupa z Urgel. W XII wieku była przedmiotem sporu pomiędzy biskupami, a ich francuskimi sąsiadami z północy, hrabiami z Foix. W 1278 udało się rozwiązać konflikt na mocy którego biskup i hrabia zostali współrządcami. W 1419 na wniosek ludności Andory został powołany lokalny parlament nazywany Radą Terytorialną (Consell de la Terra) później przekształcony w Radę Generalną (Consell General). W 1607 król Henryk IV hrabia Foix wydał edykt, na mocy którego przekazał swe prawa do współrządzenia Andorą francuskiemu władcy.

W okresie 1812-1813 Cesarstwo Francuskie zajęło Katalonię i podzieliło ją na cztery departamenty. Wówczas Andora weszła w skład jednego z nich (départament de Sègre). W 1933 Francja zajęła Andorę wobec społecznych zamieszek przed wyborami.

12 lipca 1934 awanturnik Boriss Skossyreff ogłosił się w Urgel Borisem I, niepodległym księciem Andory, równocześnie ogłaszając wojnę przeciwko biskupowi z Urgel. 20 lipca został aresztowany przez policję hiszpańską i wydalony z Hiszpanii. W latach 1936-1940 w Andorze stacjonował francuski garnizon aby przeciwdziałać wpływom hiszpańskiej wojny domowej.

W czasie II wojny światowej Andora pozostawała neutralna, ale dopiero w 1958 ogłosiła pokój z Niemcami po I wojnie (1914-1918), z którymi pozostawała w stanie formalnej wojny, co zostało pominięte w traktacie wersalskim. Pozostawiona w stanie pewnej izolacji Andora była niejako poza głównym nurtem europejskiej historii. W ostatnich czasach dzięki kwitnącej turystyce oraz rozwojowi transportu udało się jej wyjść z tej izolacji oraz gruntownie zmienić swój system polityczny w 1993 roku, gdy została członkiem ONZ.

Gospodarka

Fot. Handlowe centrum stolicy Andory

Podjęte wówczas działania w ciągu ćwierćwiecza zmieniły zasadniczo strukturę gospodarczo-społeczną tego minipaństwa. Do kraju napłynęło ponad 30 tys. imigrantów, zatrudnionych głównie w obsłudze żywiołowo rozwijającego się ruchu turystycznego i finansach. Aż 80% PKB stanowią wpływy z turystyki, w tym z handlu towarami, na które państwo wcale lub prawie wcale nie nakłada podatków, głównie paliwem, alkoholami i wyrobami tytoniowymi – każdego roku Andora jest odwiedzana przez 9 milionów turystów. Dzięki korzystnym prawom fiskalnym i celnym, Andora ma opinię raju podatkowego, co wspomaga rozwój banków i skłania zagraniczne firmy do zakładania tam swoich siedzib. Przemysł jest rozwinięty słabo, głównie wydobycie surowców naturalnych (ruda żelaza, ołów, marmur, granit). Rolnictwo, ze względu na brak ziemi ornej, to prawie wyłącznie hodowla owiec i bydła, z czym związana jest wytwórczość odzieży, produkcja galanterii skórzanej i biżuterii oraz pamiątkarstwo. Sieć drogowa obejmuje 380 km znakomitych dróg powiązanych z siecią państw ościennych. Bilans handlowy jest wybitnie ujemny. W 2002 wyeksportowano towarów za 111 mln euro, zaś sprowadzono za 1,2 mld euro. PKB w tym samym roku wyniósł 1,3 mld euro czyli około 20 tys. na mieszkańca.

Źródło: Wikipedia

Hermosa · Wysłany: 25.06.2010, Pią, 01:43 Temat postu:

Życie Świata:

[link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 04.07.2010, Nie, 01:29 Temat postu:

Wielki Atlas Świata:

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Hermosa · Wysłany: 01.09.2010, Śro, 02:01 Temat postu:

Z encyklopedii:

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Navi · Wysłany: 01.09.2010, Śro, 11:34 Temat postu:

Piękne państwo, chociaż słowo "państewko" byłoby bardziej adekwatne. Wesoly

Mój wujek stwierdził, że to takie wesołe miasteczko. Mała powierzchnia, a multum wysokich zabudowań.

Navi · Wysłany: 01.09.2010, Śro, 16:48 Temat postu:

A co mi tam. Andorrą też się z Wami podzielę.

ZDJĘCIA WYKONANE PODCZAS PODRÓŻY DO ANDORY JESZCZE Z TERYTORIUM HISZPANII

archiwum własne

archiwum własne

ANDORSKA REMIZA STRAŻACKA

archiwum własne

TERYTORIUM ANDORRY

archiwum własne

Hermosa · Wysłany: 01.09.2010, Śro, 23:53 Temat postu:

Niezłe te zdjęcia... Piękne górskie krajobrazy...

Navi · Wysłany: 02.09.2010, Czw, 07:42 Temat postu: